Inżynier Zenon Suszycki – założyciel Praktycznej Szkoły Wiercenia Kanadyjskiego

Na polu walki

Urodził się w 1840 roku w Juliampolu na Litwie, a zmarł w 1912 w Boguchwale koło Rzeszowa. Od najmłodszych lat przejawiał zainteresowania techniczne, które zawiodły go na Wydział Matematyczno-Fizyczny Uniwersytetu Moskiewskiego. Po studiach pracował w Urzędzie Skarbowo-Technicznym w jednym z powiatów guberni mińskiej. To właśnie tam w wieku 23 lat wstąpił w szeregi armii powstańczej, która w 1863 roku rzuciła wyzwanie armii rosyjskiej. Swój bitewny szlak zakończył pod Władykami w guberni wileńskiej, gdzie został ranny. Na szczęście udało mu się ujść z pola bitwy (jego rany wyleczył białoruski proboszcz) i przedostać się za granicę, a następnie wyemigrować do Paryża.

Na polach naftowych

W Paryżu Suszycki wstąpił do Wyższej Szkoły Górniczej École des mines, gdzie w 1870 roku uzyskał tytuł inżyniera górnictwa. Wkrótce jednak powrócił na ziemie polskie, wybierając ze względów bezpieczeństwa Galicję. Tam zajął się rozwijaniem nowej gałęzi przemysłu, jaką było nafciarstwo. Otrzymał posadę dyrektora kopalni ropy w Ropiance koło Dukli, gdzie otworzył pierwszą na ziemiach polskich wiertniczą szkołę zawodową – Praktyczną Szkołę Wiercenia Kanadyjskiego, otwartą w październiku 1885 roku. Został jej jedynym kierownikiem i nauczycielem.

Praktyczna Szkoła Wiercenia Kanadyjskiego – rekrutacja, program, absolwenci

Szkoła miała charakter samorządowy, co oznaczało, że była utrzymywana przez Wydział Krajowy we Lwowie. Wymagania stawiane kandydatom były wysokie. Oprócz umiejętności czytania, pisania i rysowania (co przy wysokim poziomie analfabetyzmu mieszkańców Galicji nie było takie oczywiste, gorzej było tylko na sąsiedniej Bukowinie) musieli oni wylegitymować się co najmniej dwuletnim doświadczeniem w pracy w kopalni.

Szkoła nie miała ściśle określonego regulaminu ani programu. Była ona w praktyce trzymiesięcznym kursem zawodowym, podczas którego adepci pracowali jako pomocnicy przy wiertnicach. Szkoła upowszechniała nową metodę wiercenia w technice udarowej. W czasie kursu uczniowie zapoznawali się z najważniejszymi maszynami – ich konstrukcją i obsługą. Inżynier Suszycki udzielał im w trakcie pracy praktycznych porad związanych z konstrukcją maszyny oraz podstawowych wiadomości z zakresu geologii i górnictwa. Prowadził również wprawki z tworzenia rysunków sytuacyjnych. W sumie szkołę w Ropiance ukończyło około 50 wiertaczy, którzy wydatnie wpłynęli na rozwój nowej gałęzi przemysłu. Wraz ze zmianą zatrudnienia Suszyckiego, który po śmierci Adolfa Jabłońskiego został szefem kopalni w Bóbrce, w 1888 roku szkoła została przeniesiona do położonego w pobliżu Wietrzna, gdzie, nadal pod jego auspicjami, szkoliła kolejnych górników. Wydział Krajowy (organ wykonawczy Sejmu Galicyjskiego we Lwowie) zawarł wówczas z inżynierem Suszyckim trzyletnią umowę, na mocy której szkoła uzyskała roczną subwencję w wysokości 1000 złotych reńskich. O sukcesach edukacyjnych najlepiej świadczy fakt, że wszystkie urzędy górnicze i dyrekcje kopalń bez zastrzeżeń uznawały zaświadczenia o ukończeniu szkoły Suszyckiego.

Dzięki wytrwałej pracy Suszycki stał się człowiekiem majętnym. Fundusze zainwestował w 1901 roku w stworzenie majątku ziemskiego w Boguchwale nieopodal Rzeszowa. Tam też ufundował Zakład Naukowy zajmujący się działalnością naukowo-rolniczą.

Inspiracje:

• Gustek Dominika, Mlicka Andżelika, Rybka Sylwia, Zenon Suszycki (1840–1912), w: tychże, Jaki był wkład Ignacego Łukasiewicza i innych osób związanych z Jasłem i regionem w powstanie i rozwój przemysłu naftowego i gazowniczego? (praca w ramach projektu „Jasielska Liga Naukowa z LOTOSEM”), Zespół Szkół Miejskich nr 3 w Jaśle – Gimnazjum nr 2 im. Ignacego Łukaszewicza [dostęp: 19.10.2015].
• Krawczyk Jerzy, Rozwój polskiego szkolnictwa górniczego do roku 1939, [w:] „Górnictwo” 1989, R. 13, Z. 2 [dostęp: 19.10.2015].
• Praktyczna Szkoła Wiercenia Kanadyjskiego, w: Wikipedia [dostęp: 19.10.2015].
• Zenon Suszycki, w: Wikipedia [dostęp: 19.10.2015].

Źródło fotografii: Zbiory Biblioteki Głównej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie